Tα θυρανοίξια του I.N. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στους Χριστιάνους Τριφυλίας (video)

Tα θυρανοίξια του I.N. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος  στους Χριστιάνους Τριφυλίας της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας, θα τελεστούν την Πέμπτη 14 Ιουλίου 2016 και ώρα 19:00 μ.μ., από τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη Τριφυλίας και Ολυμπίας κ.κ. Χρυσόστομο.

Η απόδοση του μνημείου στο κοινό θα γίνει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας δια της Προϊσταμένης κ. Ευαγγελίας Μηλίτση-Κεχαγιά.

Θα ακολουθήσουν χαιρετισμοί από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρο Τατούλη και τον Δήμαρχο Τριφυλίας κ. Παναγιώτη Κατσίβελλα και η παρουσίαση των αναστηλωτικών εργασιώn από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Αναστήλωσης κ. Θεμιστοκλή Βλαχούλη και την Προϊσταμένη του Τμήματος Έργων κ. Ιωάννα Καράνη.

Στη συνέχεια θα γίνει ξενάγηση στον κυρίως ναό και το επισκοπείο από την κ. Ε. Μηλίτση και τον κ. Θ. Βλαχούλη.

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, η ανέγερση του οποίου συνδέεται με την ίδρυση από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό της Αρχιεπισκοπής Χριστιανουπόλεως στα τέλη του 11ου αιώνα. Ήταν εσωτερικά διακοσμημένο με εξαιρετικής ποιότητας μαρμάρινα αρχιτεκτονικά γλυπτά, ορθομαρμαρώσεις, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, στοιχεία που μαρτυρούν την οικονομική ευρωστία των κτητόρων του και καθιστούν δελεαστική την άμεση σύνδεσή του με την ίδια την αυτοκρατορική οικογένεια.

Στα δυτικά της εκκλησίας εφάπτεται ένα δαιδαλώδες κτήριο με σύνθετη οικοδομική ιστορία, που ταυτίζεται από τους περισσότερους ερευνητές με επισκοπείο. Ο ναός είχε καταρρεύσει μετά τον σεισμό που έπληξε την Τριφυλία το 1886 και αναστηλώθηκε σε μεγάλο βαθμό τη δεκαετία του 1950 από τον Ευστάθιο Στίκα.

Στον κυρίως ναό και στο επισκοπείο πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες στερεωτικές εργασίες με τοπικές ανακτήσεις λιθοδομών, εκτέλεση αρμολογημάτων και εφαρμογή ενεμάτων. Δόθηκε μεγάλη έμφαση στη διατήρηση των αυθεντικών αρμολογημάτων του ναού, στα οποία διακρίνονται τρεις τουλάχιστον διαφορετικές φάσεις.

Στον τεράστιο τρούλο που ανέκτησε ο Στίκας κατασκευάστηκαν μεταλλικά κελύφη, τα οποία, σε συνδυασμό με μία σειρά ελκυστήρων και αγκυρίων τιτανίου, παρέλαβαν το βάρος του ημισφαιρικού θόλου αποφορτίζοντας την υποκείμενη αρχική τοιχοποιία. Το δάπεδο επιστρώθηκε με μαρμάρινες πλάκες, ενώ στη θέση τους παρέμειναν τα ελάχιστα δείγματα από την αρχική πλακόστρωση. Το ιερό βήμα καλύφθηκε με πήλινα πλακίδια.

Κατά το πρώτο στάδιο του έργου εκτελέστηκαν, τόσο στο επισκοπείο όσο και στον κυρίως ναό, εκτεταμένες διερευνητικές εργασίες, κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν πολύτιμα στοιχεία για την πληρέστερη κατανόηση της οικοδομικής ιστορίας του ναού, ενώ στον χώρο του νάρθηκα εντοπίστηκαν δεκάδες αλλεπάλληλες ταφές του 13ου και 14ου αιώνα.

Οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Ε.Π. Δυτικής Ελλάδας, Ιονίων Νήσων και Πελοποννήσου 2007-2013 από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με προϋπολογισμό 2.897.000 ευρώ.

Η ολοκλήρωση των εργασιών επισφραγίστηκε με απόλυτη επιτυχία ικανοποιώντας στο έπακρο και τις υψηλότερες προδιαγραφές που ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες για την αναστήλωση αρχαίων και μεσαιωνικών μνημείων.

*Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστιανουπόλεως

 Στους δυτικούς πρόποδες του όρους Αιγάλεω Τριφυλίας, δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής Βυζαντινός Ιερός Ναός «Μεταμόρφωση του Σωτήρος» στην τέως κοινότητα Χριστιανούπολης και στη νυν χωρική αρμοδιότητα του Δήμου Φιλιατρών.

Ο ναός αυτός πρέπει να ανεγέρθηκε κατά την άποψη των αρχαιολόγων, προς το τέλος του τρίτου τετάρτου του 11ου μ.Χ. αιώνα, όταν η απλή επισκοπή Χριστιανουπόλεως προήχθη σε Μητρόπολη. Πιθανολογείται, από τα ευρήματα που υπάρχουν στον ναό, ότι ανεγέρθηκε στα ερείπια αρχαίου ελληνικού ναού του «Σωτήρος Διός», καθώς ως γνωστόν ο Χριστιανισμός τους αρχαίους Ελληνικούς ναούς τους θεωρούσε ειδωλολατρικούς και τους κατέστρεφε για να ανεγείρει (ή επάνω στα ερείπιά τους ανέγειρε) χριστιανικούς ναούς. Τον ονόμασαν δε «Μεταμόρφωση του Σωτήρος» για να υπάρχει συνάφεια με τον ναό του «Σωτήρος Διός» και για προφανείς λόγους, για τους τυχόν διαφωνούντας κατοίκους.
Είναι κατασκευασμένος σε ρυθμό Βυζαντινής αρχιτεκτονικής, σταυρεπίστεγος μετά τρούλου. Είναι δε ο μεγαλύτερος Βυζαντινός ναός του Μωριά, εξ' ού και η λαϊκή ρήση, «Αγιά Σωτήρα στο Μωριά και Αγιά Σοφιά στην Πόλη» που έλεγαν οι απλοί πιστοί, οι οποίοι ήθελαν προφανώς να κάνουν σύγκριση ως προς το μέγεθος, με τον Ιουστινειάνειο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Ο ναός αυτός ελειτουργούσε ανελλιπώς μέχρι το έτος 1825, οπότε τον κατέστρεψε ολοσχερώς, χωρίς να τον κατεδαφίσει, στο πέρασμά του από την Χριστιανούπολη ο Ιμπραήμ-Πασάς. Το έτος 1886 ο ισχυρός σεισμός που συγκλόνισε την περιοχή της Τριφυλίας, είχε ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει ο τρούλος και η νότια πλευρά του ναού αυτού. Το έτος 1921 με το από 13-4-1921 Β.Διάταγμα (ΦΕΚ 68/26-4-21) κηρύχθηκε Βυζαντινό μνημείο, προστατευόμενο έκτοτε από την Πολιτεία. Το έτος 1938 το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων αποφάσισε να αναστηλώσει τον καταστραμμένο ναό, αλλά με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διεκόπηκαν αναγκαστικά οι εργασίες, για να συνεχισθούν πάλι το 1948 και να ολοκληρωθούν το έτος 1950.

Πηγή:
Wikipedia