ΠΥΛΟΣ-ΝΕΣΤΟΡΟΣ-ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ

 

ΤΟ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ

 Αίθουσα Α

Πρώτη αίθουσα του Μουσείου Χώρας περιέχει πλήθος ευρημάτων που προέρχονται, σχεδόν αποκλειστικά, από τις ανασκαφές του Σπ. Μαρινάτου σε θέσεις της Τριφυλίας και της Πυλίας. Πρόκειται για αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα και άλλα αντικείμενα από τάφους ή τύμβους, αλλά και από οικισμούς.

Εξω, ακριβώς, από την είσοδο του Μουσείου, στα δεξιά και στα αριστερά της, αλλά και μέσα στην πρώτη αίθουσα έχουν εκτεθεί τέσσερις συνολικά ταφικοί πίθοι εντυπωσιακών διαστάσεων από τους Μεσοελλα-δικούς τύμβους Κοκοράκου Περιστεριάς και Αγ. Ιωάννη Παπουλίων.

Ενα μεγάλο μέρος του εκτεθειμένου υλικού στην αίθουσα αυτή αποτελείται από κεραμεικά, κυρίως, ευρήματα Υστεροελλαδικών Ι-ΙΠ Β, ως επί το πλείστον, χρόνων (1550-1200 π.Χ.), διευθετημένα σε έξι προθήκες (Προθ. 1, 2, 4, 6-8) από τους τάφους του μεγάλου νεκροταφείου των Βολιμιδίων (π.χ. Εικ. 15). Στα ταφικά σύνολα από τα Βολιμίδια περιλαμβάνεται και η κεραμεική από τον παλαιότερο τάφο του νεκροταφείου (τον Τάφο 1 της ομάδος Κεφαλόβρυσου), όπου επικρατεί το χαρακτηριστικό Μεσσηνιακό δίδυμο κύπελλο, γνωστό και ως δέπας αμφικύ-πελλον (Προθ. 4). Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα αγγείο από τον Τάφο 6 της ομάδος Αγγελοπούλου στα Βολιμίδια που εκτίθεται μόνο του σε μικρή προθήκη στον αριστερό μακρό τοίχο της αίθουσας. Είναι ένα Υστερομυκηναϊκό τριποδικό τελετουργικό αγγείο-ρυτό, με τρεις κεφαλές ζώων (ταύρου και ελαφιών), μοναδικό στο είδος του.

    

Βορούλια Τραγάνας. Φυτική σύνθεση επάνω σε αμφορέα της Υστεροελλαδικής Ι περιόδου (κατά Lolos 1987). Μουσείο Χώρας.

    

Διακόσμηση κρίνων επάνω σε όστρακο (αριστερά) από τα Βορούλια Τραγάνας (κατά Κορρέ 1976, σχέδιο Στ. Ανδρουτσάκη) και επάνω σε προχοΐσκη (δεξιά) από τον Τάφο 7 της ομάδος Αγγελοπούλου στα Βολιμίδια, της Υστεροελλαδικάς Ι περιόδου (κατά Lolos 1987). Μουσείο Χώρας.

Στην Προθήκη 4 (επάνω ράφι) εκτίθεται σειρά αγγείων από τα Βορούλια Τραγάνας. Ανάμεσα τους υπάρχουν αρκετά αντιπροσωπευτικά δείγματα του πρώτου Μυκηναϊκού κεραμεικού ρυθμού (1550-1500 π.Χ.), όπως γραπτά κύπελλα τόπου Keftiu, με μεσαίο ανάγλυφο δακτύλιο, που μιμούνται μεταλλικά πρότυπα (πρβλ. δύο χρυσά κύπελλα από την Περιστέρια) και ένας αμφορέας με φυτική διακόσμηση (Εικ. 14, 15). Σε προθήκες που βρίσκονται σε περίοπτη θέση στην πρώτη αίθουσα του Μουσείου, παρουσιάζεται το εκπληκτικό σύνολο των χρυσών ευρημάτων από τους τρεις θολωτούς τάφους στο λόφο της Περιστεριάς Κυπαρισσίας, που αποκαλύπτει τη συγκέντρωση μεγάλου πλούτου στη θέση αυτή κατά την Πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή.

       

Το μεγάλο χρυσό διάδημα και τα δάο από τα τρία χρυσά κύπελλα με εκτυπες σπείρες (από τον Θολωτό Τάφο 3) έχουν καλά παράλληλα ανάμεσα στα ευρήματα από τους βασιλικούς λακκοειδείς τάφους των Μυκηνών (Εικ. 13). Μια χρυσή ψήφος (χάνδρα) από τον Θολωτό Τάφο 1 φέρει κοκκιδωτή (μορόεσ-σα) διακόσμηση. Σε χρυσή επένδυση κάποιου σκεύους από τον ίδιο τάφο αποδίδεται πομπή επτά νέων προς τα αριστερά, που θυμίζει έντονα την ευχαριστήρια πομπή των θεριστών επάνω στο περίφημο λίθινο ρυτό από την Αγία Τριάδα, στο Μουσείο του Ηρακλείου.
Ανάμεσα στο πλήθος των χρυσών κοσμημάτων και των άλλων μικροαντικειμένων από τους τρεις τάφους, διακρίνονται χρυσές μέλισσες, χρυσοί θύσανοι, χρυσά δισκάρια, πλακίδια, ταινίες, σωλινίσκοι και ήλοι, χρυσά κοσμήματα που συνδυάζουν δύο αντιθετικές ψυχές (πεταλούδες). Ξεχωρίζουν, επίσης, φύλλα χρυσού σε σχήμα ρόδακα, πεντάφυλλου άνθους, φύλλου κισσού, θαλάσσιου τρίτωνος, πουλιού και γλαύκας (Εικ. 32). Είναι αξιοσημείωτο ότι παρόμοιες χρυσές γλαυκές έχουν βρεθεί σε τάφους του Κακοβάτου και του Εγκλιανού.

Το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων στην Προθήκη 3, στη δεξιά πλευρά της πρώτης αίθουσας, προέρχεται από τους δύο πριγκηπικούς θολωτούς τάφους στη θέση Ροάτση Μυρσινοχωρίου, κυρίως από τον Θολωτό Τάφο 2 που βρέθηκε μερικώς ασύλητος. Ανάμεσα στα διάφορα ευρήματα ξεχωρίζουν θαυμάσια γραπτά αγγεία του 15ου αιώνα π.Χ., μακρά χάλκινα ξίφη, ένα χάλκινο χρυσόηλο εγχειρίδιο, άλλα όπλα καιεργαλεία, χάλκινοι δίσκοι ζυγαριάς και ένα χάλκινο τηγανοειδές σκεύος. Αγγεία, σφραγίδες και άλλα πολύτιμα αντικείμενα από τους τάφους αυτούς είναι εκτεθειμένα και στην Προθήκη Πύλου στη Μυκηναϊκή Αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου των Αθηνών.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Λύχνος από λευκό μάρμαρο (ύψους 14,5 εκ.) από τον Διάδρομο 61 (όψη από επάνω και τομές, κατά Blegen και Rawson 1966). Μουσείο Χώρας.

 

  

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Πινακίδα της Γραμμικής Β Γραφής (Jn 829), στην οποία καταγράφονται εισφορές σε χαλκό (κατά Chadwlck 1987). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Πέρα από τα μικρότερα αγγεία, χαρακτηριστικά δείγματα της κεραμεικής  δημιουργίας των πρώιμων Μυκηναϊκών χρόνων είναι οι αμφορείς και οι πιθαμφορείς από θολωτούς τάφους της Περιστεριάς και του Ρουτση που είναι εκτεθειμένοι εκτός προθηκών.

Εντυπωσιάζουν ιδιαίτερα δύο πιθαμφορείς από τον Θολωτό Τάφο 2 στο Ρουτση, χρονολογούμενοι στο πρώτο ήμισυ του 15 ου αιώνα π.Χ. Ο ένας είναι διακοσμημένος με μεγάλα χταπόδια στο πνεύμα του λαμπρού Θαλάσσιου Ρυθμού, ενώ ο άλλος, εισαγμένος πιθανότατα από την Κρήτη, με καλαμοειδή σε πυκνή διάταξη. Εντάσσονται σε μια σειρά εξαίρετων πιθαμφορέων αυτής της περιόδου που έχουν βρεθεί σε αρκετούς θολωτούς τάφους στη Μεσσηνία, από τον Κακόβατο έως την Κουκουνάρα.

Επιλογή ευρημάτων από τον οικισμό της Περιστεριάς και από τους δύο θολωτούς τάφους της Τραγάνας παρουσιάζεται στην Προθήκη 5. Σε διπλανή προθήκη τοίχου εκτίθεται ένα μεγάλο χάλκινο δίωτο αγγείο σπάνιου τύπου, που έχει υποστεί έντονη παραμόρφωση, από τον Θολωτό Τάφο 1 της Τραγάνας. Σε άλλο σημείο της αίθουσας, εκτός προθήκης, ξεχωρίζει ένας τρίωτος αμφορέας των προχωρημένων Μυκηναϊκών χρόνων, με σχηματοποιημένα κισσοειδή θέματα, από τον Θολωτό Τάφο 2 της ίδιας περιοχής.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Πινακίδα της Γραμμικής Β Γραφής, γνωστή ως "πινακίδα των τριπόδων" (Ta. 641), στην οποία καταγράφονται τρι-ποδικοίλέβητες και άλλα αγγεία (κατά Blegen 1953). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Τοιχογραφία με παράσταση γρύπα και λέοντα, από το Δωμάτιο 46 (κατά Lang 1969, ζωγραφική αναπαράσταση από τον Piet dejong). Μουσείο Χώρας.

 

 

Αίθουσα Β

Η δεύτερη αίθουσα του Μουσείου περιέχει, αποκλειστικά, ευρήματα από χώρους του ανακτορικού συγκροτήματος και από άλλα σημεία του λόφου του Εγκλιανού. Οι δύο μεγάλες κατηγορίες εκθεμάτων στη μακρόστενη αυτή αίθουσα είναι οι διάφορες ομάδες αγγείων και οι τοιχογραφίες.
Ορισμένα ενδιαφέροντα ευρήματα στην αίθουσα αυτή εκτίθενται έξω από τις προθήκες. Σ'αυτά περιλαμβάνονται:

         

Μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, ακόσμητα και γραπτά, ανάμεσα τους πίθοι, αμφορείς και πιθαμφορείς, από τα Δωμάτια 32, 38 και 43 του Ανακτόρου

Ενας μεγάλος λίθινος λύχνος με ανάγλυφη σπειροειδή διακόσμηση, προερχόμενος από τον Διάδρομο 61 (Εικ. 16).
Μια πήλινη τράπεζα προσφορών παραδοσιακού Μινωικού τύπου, επιχρισμένη με κονίαμα. Βρέθηκε δίπλα στη μεγάλη κυκλική εστία στην Αίθουσα του Θρόνου (6) και πρέπει να ήταν προορισμένη για τις βασιλικές προσφορές. Στην Πελοποννησιακή περιοχή, λατρευτικά σκεύη του τύπου αυτού είναι γνωστά από θολωτό τάφο στο Ρούτση Μυρσινοχωρίου και τις Μυκήνες.

 

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Η τοιχογραφία της "Λευκής θεάς", από επίχωση στη βορειοδυτική πλαγιά του λόφου (κατά Lang 1969, σχεδιαστική συμπλήρωση από τον Pietde Jong). Μουσείο Χώρας

 

Σε δύο ανεξάρτητες προθήκες στο μεσαίο χώρο της αίθουσας ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει, μεταξύ άλλων, επιτυχή εκμαγεία ορισμένων από τις καλλίτερα διατηρημένες πήλινες πινακίδες με επιγραφές στη Γραμμική Β Γραφή καθώς και μικρές αναθηματικές κύλικες από το Αρχείο του Ανακτόρου. Επίσης, χαρακτηριστικά όστρακα αγγείων διαφόρων περιόδων από διερευνητικές ανασκαφικές τομές σε διάφορα σημεία του ανακτορικού λόφου.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Τοιχογραφία με παράσταση κυνηγού και ελαφιού, από την επίχωση του Δωματίου 43 (κατά Lang 1969, ζωγραφική αναπαράσταση από τον Pietde Jong). Μουσείο Χώρας.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Τοιχογραφία με παράσταση λευκού και μαύρου σκύλου, από την επίχωση του Δωματίου 43 (κατά Lang 1969, ζωγραφική αναπαράσταση από τον Pietde Jong). Μουσείο Χώρας.

Σε τέσσερις μεγάλες και σε δύο μικρότερες προθήκες της αίθουσας παρουσιάζονται πολλά αντιπροσωπευτικά δείγματα χρηστικής κεραμει-κής από αποθήκες και άλλα διαμερίσματα του Ανακτόρου. Στο εκτεθειμένο κεραμεικό υλικό επικρατούν οι αμφορείς (ψευδόστομοι ή άλλοι), οι πρόχοι, οι κύλικες, τα κύπελλα, οι αρύταινες και οι χύτρες, σε διάφορα μεγέθη και ποικιλίες

 

Τα επιλεγμένα κομμάτια από τις ζωηρόχρωμες ανακτορικές νωπογραφίες στη δεύτερη αίθουσα, είναι διευθετημένα σε τέσσερις προθήκες, δύο σε κάθε πλευρά της αίθουσας (Προθ. 18, 17, 11, 12) και συνοδεύονται από τις αντίστοιχες ζωγραφικές αναπαραστάσεις του Piet de Jong, ζωγράφου των ανασκαφών του Εγκλιανού.
Στην πρώτη προθήκη (Προθ. 18), στην αριστερή, όπως εισερχόμε-θα, πλευρά της αίθουσας εκτίθενται σπαράγματα τοιχογραφιών από την επίχωση στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου του Εγκλιανού που αποδίδουν: Ανδρικές μορφές, ανδρικά κεφαλή, κεφαλή θεάς, γνωστής ως "Λευκής Θεάς" , ζωφόρο με ναυτίλους και ζωφόρο με γαλάζια πουλιά.

Παρουσιάζεται ακόμη ένα κομμάτι προερχόμενο από λάκκο στο δάπεδο της Αποθήκης Οίνου που απεικονίζει ταυροκαθάπτη (ταυρομάχο). Αποτελεί προφανώς μέρος μεγαλύτερης σύνθεσης με θέμα το πατροπαράδοτο Μινωικό θρησκευτικό αγώνισμα των ταυροκαθαψίων. Στην Ηπειρωτική Ελλάδα, βλέπουμε το θέμα αυτό να επαναλαμβάνεται σε τοιχογραφίες από την Τίρυνθα και τον Ορχομενό, σε γραπτή πήλινη λάρνακα από την Τανάγρα Βοιωτίας, σε σφραγιδόλιθους (Μυκήνες, Θήβα, Διμήνι) και σε πήλινο ειδώλιο (Ιερό Μεθάνων).

 

Στην επόμενη προθήκη (Προθ. 17) στην ίδια πλευρά, εκτίθενται θραύσματα τοιχογραφιών με διαφορετικά θέματα. Περιλαμβάνουν ρόδακες και ταινίες (από την Κλίμακα 54), πολεμική σκηνή (από τον Προθάλαμο 64), θέμα ιδιαίτερα αγαπητό στη Μυκηναϊκή τέχνη και λυρωδό (από την Αίθουσα του Θρόνου). Στην τοιχογραφία του λυρωδοά εικονίζεται νέος με μακρύ ποδήρες ένδυμα. Παίζει πεντάχορδη λύρα και είναι καθισμένος σε βράχο, έχοντας μπροστά του ένα μεγάλο περιστέρι. Παραλληλίζεται από μορφή λυρωδού με πουλιά, επάνω σε πήλινη πυξίδα του πρώιμου 13ου αιώνα π.Χ. από θαλαμωτό τάφο στο Καλάμι Χανίων. Ισως πρόκειται για κεντρική μορφή του Κρητομυκηναϊκοά μυθολογικού κύκλου που αποτέλεσε το πρότυπο του Απόλλωνα ή του Ορφέα. Θα μπορούσε να ταυτισθεί και με τον Θάμυρι, περιώνυμο μουσικό της τοπικής μυθολογίας, τον οποίο κατέστρεψαν οι Μούσες (Βλ. Ιλιάδα Β 594-600).
Στην πρώτη προθήκη (Προθ. 11) στη δεξιά πλευρά της αίθουσας, παρουσιάζονται κομμάτια τοιχογραφιών από την επίχωση του Δωματίου 43 με λευκούς και μαύρους σκύλους, κυνηγό και ελάφι, καθώς και άλλη σκηνή κυνηγιού (Εικ. 21, 22). Εκτίθενται επίσης τμήματα τοιχογραφίας από την Αίθουσα της Βασίλισσας (46) στην οποία αποδίδονται γρύπες συνοδευόμενοι από λέοντες.

Εγκλιανός, Θολωτός Τάφος Βαγενά. Χάλκινη φιάλη, χάλκινο μαχαίρι και αντικείμενα με έκτυπες διακοσμήσεις, από χρυσό, άργυρο και χαλκό (κατά Blegen κ. ά. 1973, σχέδια με συμπληρώσεις, των Η.Α. Shelley και Α. C. Evans). Μουσείο Χώρας

Εγκλιανός, Θαλαμοειδής Τάφος Κ-2. Σκηνή κυνηγιού (με κυνηγό, ελάφι και σκύλους) επάνω σε κρατήρα του. 12ου αιώνα π.Χ. από το δρόμο του τάφου (κατά Blegen κ.ά. 1973, ανάπτυγμα διακόσμησης από τονPiet dejong). Μουσείο Χώρας. Πρβλ. τοιχογραφίες στις Εικ. 21, 22

Οι γρύπες, πτερωτοί ή άπτεροι, είναι φανταστικά ιερά ζώα του Κρητομυκηναϊκού κόσμου, με σώμα λιονταριού και κεφάλι αετού (Εικ. 19, 5, 10, 26). Ο συνδυασμός γρυπών και λεόντων μας είναι γνωστός και από τον τοιχογραφικό διάκοσμο του δεξιού τοίχου της Αίθουσας του Θρόνου (6) του Ανακτόρου. Στην τοιχογραφία της περίφημης Αίθουσας του Θρόνου της Κνωσού (του 1400 π.Χ. περίπου) δύο αντιθετικοί γρύπες είναι οι μόνοι φύλακες του θρόνου.

Στην επόμενη, τέλος, προθήκη (Προθ. 12) της ίδιας πλευράς της αίθουσας είναι εκτεθειμένα θραύσματα τοιχογραφιών στις οποίες εικονίζονται:
Q   Ανδρικές μορφές (από τον Πρόδομο του Μεγάρου).  Ανδρας που οδηγεί σκύλους και άλλοι που κρατούν τριποδικούς λέβητες (από τον Διάδρομο 48), ανάλογους με αυτούς που αποδίδονται σε παλαιότερη μικρογραφική τοιχογραφία από τον οικισμό της Αγίας Ειρήνης στην Κέα (πρβλ. και "πινακίδα των τριπόδων", στην Εικ. 18). Ο    Ζωφόρος με ναυτίλους (από το εσωτερικό Πρόπυλο).

H  Πρόσοψη-πρόπυλο με καθιστές αντικριστές σφίγγες στη στέγη (από το εσωτερικό Πρόπυλο), που φέρνουν στο νού ζεύγη αντικριστών σφιγγών επάνω σε ελεφάνπνη κυλινδρική κοσμηματοθήκη   . από τη Θήβα, σε ελεφάντινο πλακίδιο από την Οικία των Σφιγγών στις Μυκήνες και σε χρυσό δακτυλίδι από τον Θαλαμωτό Τάφο 55 στην ίδια περιοχή. Q    Πρόσοψη κτηρίου με ιερά κέρατα (κέρατα καθοσιώσεως), από την αυλή νοτίως του Προπυλου. Το ζεύγος των κεράτων του ιερού ταύρου είναι ένα από τα δύο βασικώτερα Μινωικά λατρευτικά σύμβολα, με σποραδικές εμφανίσεις και στη Μυκηναϊκή Ελλάδα. Ζεύγος λίθινων κεράτων από χώρο του Ανακτόρου του Εγκλιανού έχει την ευκαιρία να δει ο επισκέπτης στην τρίτη αίθουσα του Μουσείου.

 

Αίθουσα Γ

Στην τρίτη αίθουσα του Μουσείου Χώρας εκτίθενται σε δεκατρείς προθήκες ευρήματα από χώρους του Ανακτόρου και από άλλα σημεία του λόφου, καθώς και ένα σημαντικό μέρος από τα περιεχόμενα των τάφων που ανασκάφηκαν στην περιοχή του Εγκλιανού.
Στα ευρήματα που είναι εκτεθειμένα έξω από τις προθήκες περιλαμβάνονται:

 

-    Λίθινα ιερά κέρατα, τα οποία βρέθηκαν σπασμένα στη Διάβαση 91 και θα πρέπει ίσως να συσχετισθούν με το διπλανό ανακτορικό Ιερό 93. Εκτός Κρήτης, άλλα παραδείγματα λίθινων κεράτων είναι γνωστά από τον Γλά της Βοιωτίας, το Ακρωτήρι της Θήρας και δυο θέσεις (Μύρτου Πηγάδες και Κίτιον) στην Κύπρο.
-    Πίθος χωρίς λαβές, από το Δωμάτιο 32.
-   Γιγαντιαίος πίθος με κάλυμμα, του οποίου το σώμα φέρει ανάγλυφη διακόσμηση από οριζόντιους δακτυλίους, όπως ακριβώς και τα σημερινά παραδοσιακά πιθάρια της Κορώνης. Βρέθηκε σε κομμάτια στο Δωμάτιο 7 και υπολογίζεται ότι περιείχε λάδι.
-  Πήλινοι σωλήνες και κάλυμμα σε σχήμα λεκάνης, που αποτελούσαν το σύστημα της καπνοδόχου επάνω από την κεντρική εστία της Αίθουσας της Βασίλισσας (46). Κομμάτια από παρόμοιους σωλήνες βρέθηκαν και στην Αίθουσα του Θρόνου (6).
-   Τέσσερα μεγάλα αγγεία από τον Θολωτό Τάφο Βαγενά κοντά στον ανακτορικό λόφο, που περιείχαν δευτερεύουσες ταφές (ανακομιδές): Δύο πίθοι Μεσοελλαδικών τύπων, ένας ευρύστομος Κρητικός πίθος, με προχοή, των αρχών της Υστερομινωϊκής ΙΑ περιόδου (1550-1500 π.Χ.) και ένας τρίωτος Μυκηναϊκός πιθαμφορέας του λεγόμενου Ανακτορικού Ρυθμού (1500-1450 π.Χ.) με πλούσια διακόσμηση από βλαστούς κισσού.

               

Ο τελευταίος μπορεί να συγκριθεί με πιθαμφορείς του πρώτου ημίσεος του 15ου αιώνα π.Χ., διακοσμημένους με όμοιες φυλλωσιές κισσού, από μεγάλους θολωτούς τάφους στον Κακόβατο και στην Περιστέρια Τριφυλίας και στη Βιγλίτσα Τραγάνας. Οι πιθαμφορείς αυτοί, που φαίνεται να είχαν ταφικό κατά κύριο λόγο χαρακτήρα, συνιστούν μια ιδιαίτερα μεγαλοπρεπή δυτικοπελοποννησιακή κεραμεική ομάδα, αν και οι εμφανίσεις τους δεν περιορίζονται στην περιοχή αυτή. Οσον αφορά στα περιεχόμενα των προθηκών της τρίτης αίθουσας, το υλικό από το Ανάκτορο και τον οικισμό του Εγκλιανού είναι διευθετημένο σε εννέα προθήκες. Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αγγείων και πλήθος μικροαντικειμένων από διάφορες όλες. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα από τα εκθέματα στην αίθουσα αυτή, αλλά και στην προηγουμένη, είναι εμφανώς μαυρισμένα και παραμορφωμένα από την πυρκαγιά που αποτέφρωσε το Ανάκτορο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κεραμική που είναι εκτεθειμένη στις προθήκες στα δεξιά και στα αριστερά του γιγαντόσωμου πίθου (από το Δωμάτιο 7). Περιλαμβάνει πολλά τυπικά δείγματα χρηστικών αγγείων από δωμάτια-σκευοθήκες του Ανακτόρου, όπως οι Σκευοθήκες 67 και 68 του Νοτιοδυτικού Κτηρίου. Στις δύο αυτές σκευοθήκες βρέθηκαν εκατοντάδες μαγειρικά σκεύη και άλλα αγγεία καθημερινής χρήσης που θα μπορούσαν να καλύπτουν τις ανάγκες λειτουργίας της πιθανολογούμενης Αίθουσας Συμποσίων 65 του Ανακτόρου. Από τα εκτεθειμένα ακόσμητα αγγεία και σκεύη ξεχωρίζουν οι τριποδικές χύτρες και τα πυραυνα, ειδικά λειτουργικά σκεύη για τη διατήρηση και μεταφορά της φωτιάς (Εικ. 30).
Αξίζει ακόμη να προσεχθεί ο πήλινος κρατευτής μέσα στην Προθήκη 24 (Αρ. Β 58.861/1667). Πρόκειται για ανεξάρτητο σκεύος για τη στήριξη των οβελών που χρησιμοποιούντο στο ψήσιμο του κρέατος. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο κρατευτής αυτός, που παραπέμπει στις σχετικές Ομηρικές περιγραφές (βλ. Ιλιάδα Ι 214, Οδύσσεια γ 463), είναι ο μόνος που γνωρίζουμε, μέχρι στιγμής, από κατοικία Μυκηναίου δυνάστη.

Ευρήματα από τους τάφους της περιοχής Εγκλιανού εκτίθενται σε τρεις προθήκες της τρίτης αίθουσας (Προθ. 24, 20, 21), στα αριστερά και δεξιά όπως εισερχόμεθα (π.χ. Εικ. 23, 24). Επίσης, σε μικρή προθήκη τοίχου παρουσιάζονται δύο αξιόλογα χάλκινα αγγεία (κρατήρας και λέβητας) από τον Θολωτό Τάφο Βαγενά. Πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι ορισμένα από τα σημαντικότερα ευρήματα από τους δύο μεγάλους βασιλικούς θολωτούς τάφους της περιοχής του Εγκλιανού είναι, εδώ και πολλά χρόνια, εκτεθειμένα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα (Προθήκη Πύλου). Σ' αυτά περιλαμβάνονται κομμάτια από ελεφάντινες πυξίδες (μικρά σκεύη με πώμα για τη φύλαξη κοσμημάτων ή αρωματικών αλοιφών) με ανάγλυφες διακοσμήσεις από τον Θολωτό Τάφο του Κάτω Εγκλιανού, καθώς και χρυσός βασιλικός σφραγιστήρας με γρύπα, χρυσό δακτυλίδι με παράσταση ιερού κορυφής (Εικ. 5) και χρυσές γλαύκες από τον Θολωτό Τάφο IV (Επάνω Εγκλιανού).
Από τα κτερίσματα που προέρχονται από τον Θολωτό Τάφο Βαγενά (Εικ. 1) και εκτίθενται στην πρώτη προθήκη της αίθουσας (Προθ. 24), στα αριστερά μας, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν ορισμένα από τα πρώιμα Μυκηναϊκά γραπτά αγγεία, τα χαρακτηριστικά μακρά χάλκινα ξίφη και τα άλλα χάλκινα όπλα, οι λίθινες αιχμές βελών, οι χάλκινοι δίσκοι ζυγαριάς, τα κοσμήματα και το πήλινο γυναικείο ειδώλιο (Εικ.23).

Τέλος, στην Προθήκη 21 βρίσκονται εκτεθειμένα, ανάμεσα στο πλούσιο κεραμεικό υλικό από τον Θαλαμοειδή Τάφο Ε-8, ορισμένα γραπτά αγγεία που αποτελούν εξαίρετα-δείγματα της πρώιμης Μυκηναϊκής κεραμεικής τέχνης της Πύλου. Σ' αυτά περιλαμβάνονται:

-   Ένα κωνικό ρυτό (Αρ. Ευρ. MX 2890) διακοσμημένο με φοίνικες και άλλα μικρότερα μοτίβα (Εικ. 34). Πρόκειται για ένα από τα λίγα Μεσσηνιακά παραδείγματα του συγκεκριμένου είδους ρυτού, που αποτελεί κατ' εξοχήν σπονδικό σκεύος της Κρητομυκηναϊκής λατρείας.

--  Ένας ψευδόστομος αμφορέας (MX 2898) με σειρές φύλλων κισσού, σε τρεις οριζόντιες ζώνες. Είναι ένα από τα τρία πρωϊμότερα παραδείγματα αμφορέων αυτού του τύπου, που είναι γνωστά από την ευρύτερη περιοχή της Μυκηναϊκής Πύλου.
-  Μια πρόχους (MX 2861) με πλούσια φυλλωσιά κισσού στον ώμο. Q    Δύο υψηλά κύπελλα του λεγόμενου τύπου Keftiu (MX 2891, 2892) διακοσμημένα με λεπτές κατακόρυφες "τρεμουλιαστές" γραμμές (διακόσμηση χελωνίου).

-  Ένα ημισφαιρικό κύπελλο (MX 2887) διακοσμημένο με μεγάλες
ενωμένες οφθαλμοσπείρες.
-  Ένα αλάβαστρο (MX 2872) με διακόσμηση από δύο μεγάλα φύλλα με δικτυωτό γέμισμα ("ρακέττες") και άλλα αλάβαστρα (π.χ. MX 2866, 2893) με το χαρακτηριστικό μοτίβο του βράχου.

 

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Σχηματοποιημένα θαλάσσια Θέματα (σουπιές) επάνω σε ψευδόστομο αμφορέα από το χώρο 101 (κατά Blegen και Rawson 1966, ανάπτυγμα διακόσμησης από τον Pier dejong). Μουσείο Χώρας.

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΟΣ

  

Εικονα 1

Εικ 23

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΘΟΛΩΤΟΥ ΤΑΦΟΥ .