Η Κατάχρηση τών Αγγλικών Δανείων από τους Ημετέρους ΤΟ ΄21

Η Ρωμιοσύνη στη διαχρονικότητά της:
Υφαρπαγές χρημάτων και οικονομικές ατασθαλίες –
καταστάσεις αντίστοιχες με τις σημερινές

    O ιός της φιλοχρηματίας -τον οποίο οι «ελληνικές» εξουσιαστικές ομάδες είχαν μεταδώσει σ΄ ένα κομμάτι του αγωνιζόμενου εθελοντικά και αφιλοκερδώς τα πρώτα χρόνια της επανάστασης, αλλά εξουθενωμένου πια κοινωνικού σώματος, προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν σαν όργανο για τους αιματηρούς εσωτερικούς τους ανταγωνισμούς- θα προκαλέσει σ΄ αυτές πυρετό απληστίας στα όρια του παροξυσμού, όταν οι άγγλοι «φιλέλληνες» τραπεζίτες - ληστές αρχίσουν να καταβάλλουν τις πρώτες δόσεις του δανείου, με αποτέλεσμα η νηνεμία που επικρατούσε, μετά τη λήξη της πρώτης «εμφύλιας» αναμέτρησης, στο εξουσιαστικό στρατόπεδο, να δώσει ξανά τη θέση της στη θύελλα.

 

     Τη ρήξη στο συνασπισμό των νικητών, που είχαν ήδη συγκροτήσει την Τρίτη Προσωρινή Διοίκηση, θα προκαλέσει, αυτή τη φορά, η απόπειρα της πολιτικής φατρίας που αντλούσε τη δύναμή της απ΄ την προώθηση των επικυριαρχικών σεναρίων των άγγλων εξουσιαστών, δηλαδή αυτή των πλοιοκτητών της Ύδρας και του Μαυροκορδάτου, να αποκτήσει την πρωτοκαθεδρία στο εξουσιαστικό μπλοκ «διαχειριζόμενη» κατ΄ αποκλειστικότητα τα χρήματα του δανείου.

     

«Προσέξατε», συνιστούσε με επιστολές του απ΄ το Λονδίνο στους συγγενείς του καραβοκυραίους ένας απ΄ τους διαπραγματευτές των ληστρικών όρων του δανείου, ο Ορλάνδος, «να μην αφήσετε τα πράγματα από τας χείρας σας· ο ένας (ο Γ. Κουντουριώτης)  εις την Διοίκησιν, ο άλλος (ο Λάζαρος Κουντουριώτης) εις την Ύδραν·  τώρα μάλιστα που έχει πολλά μέσα η Διοίκησις (τις λίρες του δανείου). Προσέξατε διά τον Θεόν, να μην αφήσετε το σκήπτρον από το χέρι [...]. Αν δεν κυτάξωμεν να ωφεληθώμεν, να λάβωμεν την δύναμιν και την εξουσίαν εις τας χείρας μας, αύριον μιαν ησυχία, addio περίστασις, πετά και φεύγει».        Από τις 2.800.000 λίρες των δυο αγγλικών δανείων που χρεώθηκαν οι καταπιεσμένοι του «ελλαδικού χώρου», οι ηγετικές του ομάδες θα λάβουν, θα κατασπαταλήσουν και θα καρπωθούν, αφαιρουμένων των τόκων, προμηθειών κ.λπ., μόνο 933.887. Η αγγλική επιθεώρηση Quarterly Review, αναφερόμενη στους «φιλέλληνες» τραπεζίτες, έγραφε χαρακτηριστικά: «Ενώ οι επιχειρήσεις των ορυχείων, των πλυντηρίων, της πλινθοποιίας, των αλατορυχείων και αι τοιαύται, ανεπιφυλάκτως διακηρύττουν, ότι οι βλέψεις των είναι καθ΄ ολοκληρίαν χρηματικαί, οι εν ευφυία αδελφοί των της ελληνικής “επιχειρήσεως” (company) εκάλυψαν τας αυτάς επιδιώξεις υπό τα τυχερά ονόματα της ελευθερίας και της φιλανθρωπίας». (Βλ. Γ. Κατσούλη, Οικονομική Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμος Α΄, σελ. 344-345).

   

«Εκλαμπρότατε, να με θυμηθής όταν έλθη το δάνειον, ότι τας ελπίδας μου, μετά τον Θεόν, εις την Εκλαμπρότητα σου την έχω και μη με αφήσης περίλυπον. Παρακαλώ να με αγαπάς όπως και πρότερον».   ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ (Απόσπασμα επιστολής του προς τον Κουντουριώτη, από τα Αρχεία Κουντουριώτου, τ. Ζ΄, σελ. 546).

 

    Έτσι, οι δυσαρεστημένοι απ΄ την κατανομή των νευραλγικών πόστων στη διοίκηση, μεγαλοκοτσαμπάσηδες του Μωρηά (Ζαΐμης, Λόντος κ.ά.) θα εγκαταλείψουν το κυβερνητικό σκάφος και, συμμαχώντας με τον πρώην «εχθρό» τους Κολοκοτρώνη, θα προσπαθήσουν με τα όπλα να το τορπιλίσουν, ενώ οι άλλοι εταίροι, των πλοιοκτητών, στην εξουσία, οι καπεταναίοι της Στερεάς, θα παραμείνουν σ΄ αυτό σαν εκτελεστική της δύναμη, προσπαθώντας με στρατηγήματα (δηλώνοντας, για παράδειγμα, πολύ περισσότερους μισθωτούς άνδρες απ΄ όσους πραγματικά διέθεταν) ή συμπεριφερόμενοι δουλικά στους ισχυρούς αυτής της περιόδου, τους Κουντουριώτηδες (όπως άλλωστε και κάποιοι οπλαρχηγοί του Μωρηά), να αποσπάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερα χρηματικά ποσά απ΄ τα αγγλικά δάνεια.

 

     Στην εκστρατεία που θα ακολουθήσει ενάντια στους αποστάτες τού Μωρηά, ο Κωλέτης -που μαζί με το Γκούρα ήταν επικεφαλής των ρουμελιώτικων στρατευμάτων- θα επιχειρήσει και θα καταφέρει τελικά να προσεταιριστεί μέρος των φτωχών πληθυσμών μερικών επαρχιών του, είτε μοιράζοντας αφειδώς χρήματα, υποσχέσεις, διπλώματα και αξιώματα, είτε ενεργοποιώντας, με τη γνωστή προκήρυξή του προς τους κορινθίους, τα αντιπρουχοντικά αντανακλαστικά τών καταπιεσμένων, καταγγέλλοντας, μεταξύ άλλων, ότι τη στιγμή, που «...άπαντες οι Έλληνες ώμοσαν ενώπιον θεού και ανθρώπων ν΄ αποτινάξουν τον Οθωμανικόν ζυγόν και να ζήσουν ελεύθεροι με νόμους δικαίους, ή να αποθάνουν δια τα πλέον ιερά της ανθρωπότητος δίκαια [...] μόνον τίνες των προεστώτων  του Μωρέως αγωνίζονται σήμερον αγώνα παράδοξον να συστήσουν τυραννίαν εις την Ελλάδα, χειροτέραν της δεσποτείας του Σουλτάνου...» (Τ. Σταματόπουλου, ο εσωτερικός αγώνας, τ. Α΄, σελ. 442).

 

     Έτσι, στις πολεμικές επιχειρήσεις που θα διεξαχθούν στην Πελοπόννησο, και θα συνοδευτούν από απερίγραπτες ωμότητες, οι κοτσαμπάσηδες και ο Κολοκοτρώνης, αφού εγκαταλειφθούν σταδιακά απ΄ το μεγαλύτερο τμήμα των μισθοφόρων τους, θα ηττηθούν τελικά κατά κράτος.

«Πανεκλαμπρότατε Κύριε. Αφ΄ ης ώρας επαρρησιάσθην και συνωμολόγησα με το Πανέκλαμπρον υποκείμενόν της [της εκλαμπροτητος του Κουντουριώτη δηλαδή], εκυριεύθηκεν η ψυχή μου από ένα ξεχωριστόν και ανέκφραστον σέβας δια τα φιλάνθρωπα και υπερευγενικά προς εμέ φερσίματά σας [...]. Ερωτών δια του παρόντος μου πρώτον δια την ανάκτησιν της ευκταίας υγείας τής ευσεβάστου εκλαμπρότητός σας παραπονούμαι, ότι δεν μετέλαβα εκλαμπρόν της [δηλαδή επιστολή]... Και πόσον σας λατρεύω ικανώς σας πληροφορεί και διαζώσης ο γραμματικός μου[...]. Όθεν επιθυμώ να κηρύττωμαι άνθρωπός σας, ευνούς και εξηρτημένος». ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ  (Απόσπασμα επιστολής του προς τον Κουντουριώτη, από τα Αρχεία Κουντουριώτου, τ. Γ΄, σελ. 180-181).

 

  Το τέλος της δεύτερης ενδοεξουσιαστικής αναμέτρησης (μέσα του 1824 αρχές του 1825) θα βρεί τους αγροτοκτηνοτροφικούς πληθυσμούς της Πελοποννήσου άγρια λεηλατημένους απ΄ τους ρουμελιώτες εισβολείς, τους μεγαλοκοτσαμπάσηδες Ζαΐμη και Λόντο «φυγάδες» στη Δυτική Στερεά, τον Κολοκοτρώνη και δεκατέσσερεις άλλους «πολεμικούς» έγκλειστους σε μοναστήρι στην Ύδρα, τους Ανδρούτσου (ο οποίος θα συλληφθεί, θα κρατηθεί στο κάστρο της Ακρόπολης και θα δολοφονηθεί κατά διαταγήν του πρώην συντρόφου του Γκούρα και Καραϊσκάκη υπό διωγμό ως συνομιλητών τών πασάδων και προδοτών του γένους, το μεγαλύτερο μέρος του επαναστατημένου «ελλαδικού χώρου» ξανά υπό οθωμανική κατοχή και τον Ιμπραήμ προ των πυλών του Μωρηά.

 

     Αδυνατώντας η Τρίτη Προσωρινή Διοίκηση να αντιμετωπίσει την προέλαση των στρατευμάτων του τελευταίου -και ιδιαίτερα μετά την παταγώδη αποτυχία της εκστρατείας εναντίον του τού προέδρου της Κουντουριώτη-, θα αμνηστεύσει το Μάη του 1825 αναγκαστικά τους έμπειρους στα πολεμικά αντιπάλους της, αλλά ταυτόχρονα, επιχειρώντας να κρατήσει υπό έλεγχο την κατάσταση, θα αποπειραθεί με τη συνδρομή του γάλλου «φιλέλληνα» Φαβιέρου (αρχηγού ενός μασονικού εκστρατευτικού τάγματος, που έδρασε στην Αθήνα, των «θετών Τέκνων της Σπάρτης και των Αθηνών») τη συγκρότηση αυστηρά ιεραρχημένου τακτικού στρατού.

     

Έχοντας όμως καρπωθεί ή κατασπαταλήσει στις «εμφύλιες» συγκρούσεις τις αγγλικές λιρες, μέρος των οποίων προοριζόταν γι΄ αυτό το σκοπό, και αναζητώντας χρήματα για την «σύστασιν και αύξησιν τον Τακτικού», θα δημιουργήσει το Νοέμβρη του 1826 «επιτροπή εκποιήσεως των εθνικών κτημάτων», ικανοποιώντας παράλληλα τις αρπακτικές επιθυμίες τόσο της αγροτικής αριστοκρατίας, όσο και των κάθε λογής αξιωματούχων, που θα σπεύσουν βέβαια, πρωτοστατούντων των βουλευτών (των εθνοχαυτών, κατά τον «κοινό λαό»), να αγοράσουν γη σε τιμές εξευτελιστικές για το δικό τους βαλάντιο και όχι φυσικά για το ανύπαρκτο των αγροτοκτηνοτροφικών πληθυσμών.

 

«Εκλαμπρότατε, ηξεύρετε ότι άφησα κάθε άλλην σχέσιν και συγγενικήν και φιλικήν και απεφάσισα να ζήσω με το σπίτι σας, και επιθυμώ να μου ειπήτε αν και από το μέρος της Εκλαμπρότητός σας είναι αυτή η ευχαρίστησις· είθε, να σηκωθώ, να εύρω μίαν τρούπαν να καθήσω. Συγχωρήσατε την αυθαδειαν». ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ (Απόσπασμα επιστολής του προς τον Κουντουριώτη).

       

«Οι Κουντουριώτηδες», γράφει ο ιστορικός Γ. Κατσούλης, «αυξάνουν την κεφαλαιουχική περιουσία τους από 10.000.000 χρ. δρχ. (1820) σε 28.000.000 χρ. δρχ. (1830). Το ίδιο συμβαίνει και με τους “Υδρο- σπετσιώτες”,  Μποτάση, Μέξη και Ανάργυρο [...] Οι Σισίνηδες γαιοκτήμονες της Ηλείας με περιουσία 3.000.000 χρ. δρχ. στα 1820 βρίσκονται με 7.000.000 χρ. δρχ. [...] Οι στρατιωτικοί Γρίβας, Μαμούρης, Παπακώστας, Βελέντζας, Κριεζώτης, Πανούρης, Βάσος και άλλοι, προ της επανάστασης -απλοί κλεφτο- καπεταναίοι- μετά την επανάσταση, βρίσκονται κτηματίες με χιλιάδες στρέμματα εύφορης γης». (ΚΜΕ, Η Επανάσταση του Εικοσιένα, σελ. 180)

Οι Κουντουριώτηδες αυξάνουν την κεφαλαιουχική περιουσία τους από 10.000.000 χρ. δρχ. (1820) σε 28.000.000 χρ. δρχ. (1830). Γαιοκτήμονες της Ηλείας με περιουσία 3.000.000 χρ. δρχ. στα 1820 βρίσκονται με 7.000.000 χρ. δρχ.. Στρατιωτικοί - απλοί κλεφτοκαπεταναίοι, μετά την επανάσταση βρίσκονται κτηματίες με χιλιάδες στρέμματα εύφορης γης.

     «Εις τίνα λοιπόν θέλει εκποιηθή η εθνική γη;» αναρωτιόταν με άρθρο του στις 18.1.1826, στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος ο καρμπονάρος Νικόλαος Φλογαΐτης (ο μοναδικός ίσως απ΄ τους επώνυμους φιλελευθέρους δημοκράτες, που αντέδρασε σ΄ αυτήν τη, φεουδαρχικής δρομολόγησης του αγροτικού ζητήματος, πρακτική, μιας κυβέρνησης, που οι αριστεροί ιστορικοί θεωρούν σαν αστικών προσανατολισμών) και συνεχίζει: «Όχι βέβαια εις άλλον παρά εις ολίγους τινάς ευκατάστατους και εις τιμήν τόσον ευτελή ώστε το εθνικον ταμείον μικρόν θέλει ωφεληθή, καθ΄ ον καιρόν όπως μόνον και μόνον δια την ευπόρησίν του θέλει γίνη η εκποίησις. Όθεν εν ω δεν θα ωφεληθή το εθνικόν ταμείον, θα δημιουργηθή ανισότης, δηλαδή, ν΄ αποκατασταθούν οι ευκατάστατοι πλούσιοι, οι δε πένητες και επομένως δούλοι των πλουσίων και ιδού αιτία αποτελεσμάτων αντικειμένων εκ διαμέτρου εις τας βασίμους αρχάς ελευθέρας πολιτείας». (Δ. Ζωγράφου, Ιστορία της Ελληνικής Γεωργίας, τ. Α΄, σελ. 144).

«Δεν έλαβον κανένα εκλαμπρόν της να πληροφορηθώ δια την εφετήν μοί υγείαν της και ευρίσκομαι εις απορίαν και λύπην μήπως ελησμονήθην από την εύνοιάν της, το οποίον και ποτέ δεν ελπίζω αφιερωμένος ων όλος εις την εκλαμπρότητά σας». ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ      (Απόσπασμα επιστολής του προς τον Κουντουριώτη).

 

     Η Τρίτη Προσωρινή Διοίκηση, θα αγνοήσει φυσικά τις προτάσεις του για διανομή των «εθνικών γαιών» στους ακτήμονες έναντι συμβολικού αντιτίμου, όπως άλλωστε θα αγνοήσει τις επιθυμίες των καταπιεσμένων, που ξεσηκώθηκαν το 1821 για «Ελευθερία και Γη» και οι οποίοι, αδυνατώντας πια να αντιδράσουν δυναμικά, θα διοχετεύσουν την οργή τους σε χλευαστικά στιχάκια του τύπου: «Βουλευταί κι εκτελεσταί, πουληταί κι αγορασταί».

 freeinquiry

Πηγή: