Προ'ι'στορικό Κέντρο της Τριφυλίας-Κάναλος-Λεύκη

Κάναλος- Λεύκη: Ένα σημαντικό προϊστορικό κέντρο της Τριφυλίας

 Η θέση Κάναλος βρίσκεται περίπου 2½ χλµ. Ν∆. της κωµοπόλης των Γαργαλιάνων, και 2 χλµ. δυτικά της θάλασσας. Στην λοφώδης αυτή περιοχή, που εποπτεύει την πεδιάδα στα ανατολικά μέχρι και την θάλασσα, υπήρχε Προϊστορική ακρόπολη. 

 Τα ευρήματα στον Κάναλο δείχνουν ένα σημαντικό κέντρο της Τριφυλίας που ήταν κατοικημένος στους Μεσοελλαδικούς, Μυκηναϊκούς, Αρχαϊκούς μέχρι και Ρωμαϊκούς χρόνους.

 Η ύπαρξη δύο ρεμάτων στην περιοχή αυτή την καθιστούσαν ιδανικό μέρος για οικιστική εγκατάσταση. Η γύρω περιοχή, αν και κατάφυτη από ελαιόδενδρα και κυπαρίσσια, έχει διαφορετική σύσταση εδάφους όντας αµµώδης, σε αντίθεση µε το κοκκινόχωµα που χαρακτηρίζει την πεδιάδα των Γαργαλιάνων.

Κάναλος Τριφυλία: Τα τείχη της Προϊστορικής Ακρόπολης

Κάναλος

 Σε έναν από τους λόφους τις περιοχής Οι Αμερικάνοι αρχαιολόγοι McDonald και Hope Simpson ανακάλυψαν την ύπαρξη προϊστορικής ακρόπολης και οχυρωματικών τειχών το 1961. Στα βόρεια της ακρόπολης αναφέρεται η ύπαρξη μεγάλων αρχιτεκτονικών μελών που παραπέμπουν σε μνημειώδη κατασκευή και πιθανόν να ανήκουν σε "Μέγαρο".

Σε λόφο στα νότια ανακαλύφθηκαν τρείς κιβωτιόσχημοι τάφοι λαξευμένοι στον βράχο.

Στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του λόφου υπάρχει πηγή στην οποία αναγνωρίστηκαν κατασκευευές της Οθωμανικής περιόδου.

 Το 1982 και σε απόσταση 400µ. νοτιανατολικά της ακροπόλεως, οι επιφανειακές έρευνες κατέγραψαν το γνωστό στους ντόπιους τύµβο του Κάναλου. Ο τύµβος ο οποίος έχει διάµετρο περίπου 9µ. και ύψος 4µ. είναι κατασκευασµένος µε µεγάλους λίθους στη νότια πλευρά του και ανήκει στη ΜΕ περίοδο, -2200 έως -1700.
Ανάμεσα στα έτη 1993- 1995 παρατηρήθηκαν προσπάθειες αρχαιοκαπηλίας και σύλησης των τάφων ενώ ένας αγροτικός δρόμος και διάφορες χωματουργικές εργασίες κατέστρεψαν μέρος του αρχαιολογικού χώρου.

Ακρόπολη Κάναλου: Αριστερά τμήμα των τειχών, Μέσον και δεξιά αρχιτεκτονικά λείψανα εντός της ακροπόλεως που πιθανόν να συνδέονται με την ύπαρξη προϊστορικού μεγάρου.

Κιβωτιόσχημοι τάφοι στην ακρόπολη του Κανάλου

Αριστερά και μέσον: Πηγάδι Οθωμανικών χρόνων στην πηγή κοντά στην ακρόπολη
και δεξιά τάφος από τον τύμβο.

Διάφορα ευρήματα της ακρόπολης.

Τρύπες σκαμένες στην ακρόπολη, έργο αρχαιοκάπηλων. 

Μέγας Κάμπος

Στην θέση Μέγας Κάμπος, στην ίδια λοφώδη περιοχή του Κάναλου, εντοπίστηκαν εργαλεία της μεσοελλαδικής εποχής αλλά και κεραμεική της Μυκηναϊκής περιόδου, -1600 έως -1100. Στον ίδιο λόφο εντοπίστηκε κεραμική της Αρχαϊκής μέχρι και της Ρωμαϊκής εποχής. 
Στα νότια και σε απόσταση 300 μέτρων βρέθηκαν υπολείμματα τύμβου, με Μεσοελλαδικά και Μυκηναϊκά ευρήματα που ωστόσο είχε καταστραφεί από χωματουργικές εργασίες.
Η κατοίκηση εδώ συνεχίστηκε κυρίως στα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια ενώ τα ευρήματα δείχνουν κατοίκηση και στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Μέγας Κάμπος, Τριφυλία: Πάνω προϊστορικές εγκαταστάσεις και κάτω διάφορα ευρήματα

 Η ανασκαφική έρευνα βρίσκεται ακόμη στην αρχή και ευτυχώς πρόκειται να συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον καθότι η Ακρόπολη του Κάναλου θεωρείτε σημαντικός αρχαιολογικός χώρος και αποτελεί προτεραιότητα για την Αρχαιολογική υπηρεσία.


Λεύκη: Νεκροταφείο Μεσοελλαδικών Τύμβων

 Η Λεύκη είναι χωριό της Τριφυλίας και βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα νοτίως των Γαργαλιάνων. Εδώ εντοπίστηκαν στην θέση Κάλδαμος, τύµβοι της Μεσοελλαδικής περιόδου, -2200 έως -1800. Βεβαιώθηκε η ύπαρξη 5 Τύμβων, ενώ εικάζεται ότι υπάρχουν και περισσότεροι.
Ο οικισµός στον οποίον ανήκουν οι τύµβοι είναι πιθανόν η Προϊστορική θέση του Κάναλου.
Ο τύµβος 1: που καταστράφηκε σε µεγάλο βαθµό κατά τη διάνοιξη κοινοτικού δρόµου, είχε διαστάσεις 10Χ8Χ2µ. περίπου.
Την ύπαρξή του βεβαίωσαν αµµολιθικές πλάκες, χαρακτηριστικές των τύµβων αυτών. Αναφέρεται εύρεση οστών.

Τύµβος 2: ο εν λόγω τύµβος σήµερα δεν σώζεται σε καθόλου καλή κατάσταση λόγω της δηµιουργίας ενός αλωνιού, που κατάστρεψε το Β. τµήµα του, ενώ και το Ν. τµήµα του έχει υποστεί ζηµιές. Οι εκτιµώµενες διαστάσεις του είναι 13µ. διάµετρος και 3µ. ύψος.
 Οι νεότερες καταστροφές στο µνηµείο αυτό έφεραν στο φως δύο κατασκευές, κιβωτιόσχηµοι τάφοι µάλλον. Τέλος εντοπίστηκαν πολλές πλάκες, όπως και στον προηγούµενο. ∆εν αναφέρεται τίποτα σχετικό µε ύπαρξη οστών ή κεραµικής.

Λεύκη Τριφυλίας, από το νεκροταφείο των Τύμβων της Μεσοελαδικής περιόδου, -2200 έως -1800:

Αριστερά: Ο κατεστραμμένος από την διάνοιξη κοινοτικού δρόμου Τύμβος 3

Δεξιά: Ο κατεστραμμένος Τύμβος 1

Τύµβος 3: οι διαστάσεις που δίνονται είναι 16Χ13Χ5µ., ενώ βρέθηκαν µερικές πλάκες, όπως  και παραπάνω, ενώ έχουν καταγραφεί όστρακα και τµήµατα πίθου.

Τύµβος 4: έχει καταστραφεί από τη δηµιουργία ενός αλωνιού και τη διάνοιξη κοινοτικής οδού. Πρόκειται για µεγάλο µνηµείο µε διαστάσεις 25Χ15Χ5µ. περίπου, στο οποίο εντοπίστηκαν πολλές από τις χαρακτηριστικές «καλυπτήριες πλάκες», τάφος Ελληνιστικής ή Ρωµαϊκής περιόδου και αναφέρεται εύρεση οστράκων και τµηµάτων πίθου.

Τύµβος 5: δεν διασώζονται ίχνη του τύµβου αυτού, για τον οποίον δίνονται οι εξής διαστάσεις 13Χ10Χ5µ. περίπου, ενώ αναφέρεται ότι καταστράφηκε από τη δηµιουργία αλωνιού και ότι βρέθηκαν όστρακα και τµήµατα πίθου.

Λεύκη Τριφυλίας: Αριστερά ο Τύμβος 5 και δεξιά ο Τύμβος 4

Λεύκη Τριφυλίας: Διάφορες απόψεις των προϊστορικών τύμβων